De barmhartige Vader

Verschenen in POSITIEF nr. 438 – JANUARI  2014 

​In het eerste artikel van de geloofsbelijdenis zeggen we ons geloof uit in God de almachtige Vader, schepper van hemel en aarde. Hoe komen wij ertoe God Vader te noemen en Hem als zodanig te vereren? 
 
In de Youcat ( Nieuwe officiële jongerencatechismus) lezen we hierover:
"God vereren wij alleen daarom als Vader omdat Hij de schepper is en liefdevol met zijn schepselen omgaat. Bovendien heeft Jezus, Gods Zoon, ons geleerd om zijn Vader als onze Vader te beschouwen en Hem als "onze Vader" aan te spreken". God heeft alles geschapen, Hij heeft aan ieder van ons het bestaan gegeven en daarom zien we Hem als Vader. Dit wordt nog versterkt door het feit dat God liefdevol voor ons blijft zorgen. Hij houdt ons in het bestaan. Door Jezus hebben we God ook als een Vader leren kennen en beminnen. Hij heeft ons in Hem de Vader doen ontmoeten. "Wie Mij gezien heeft, heeft de Vader gezien". 
 
Natuurlijk heeft iedere mens ervaringen van een menselijke Vader. Die kunnen positief zijn, maar ook minder positief. In de ontwikkeling van het leven geeft de mens aan al die ervaringen hun plaats. Men heeft niet alleen de belevingen van zijn of haar vader, maar men heeft ook meer algemene ervaringen over het vaderschap. Zoals wij in de brede zin van het woord allen broeder en zuster zijn, zo kunnen wij ook in vele mannen iets van het vaderschap beleven. In een leraar, in een priester, in een arts en zo meer. De vader, het vaderschap, vervult een taak in de groei naar volwassenheid. Het is de dragende kracht van veiligheid en vertrouwen om de mens heen. Tegelijk is het de vader die oproept om zelfstandig het leven in te trekken en verantwoordelijkheid te nemen in het groot geheel van de samenleving. Je mag geen kind blijven. Je moet een gezin stichten of kiezen voor een andere levensstaat. De vader stelt de wet. Legt op een uitdagende wijze de lat hoog. Hij zet de kinderen ertoe aan om vanuit het warme gezin op weg te gaan naar zelfstandigheid. Hij stelt eisen. Deze eisen van een vader kunnen als zwaar ervaren worden, maar hij doet meer dan eisen. Tegelijk geeft hij met de eisen aan zijn kind de bevestiging van te kunnen wat wordt gevraagd.
 
Naast de eisen die een vader stelt, blijft een vader in alle omstandigheden achter zijn kind staan. Mislukkingen worden opgevangen. Je mag altijd weer thuis komen. Altijd krijg je weer nieuwe kansen. 
In geen andere Evangelieperikoop vinden we een duidelijker beeld van de barmhartige Vader dan in de perikoop van Lucas waarin de parabel van de Verloren Zoon wordt verhaald. De Vader schenkt zijn nalatenschap al op voorhand weg aan zijn zoon. Hij laat hem vertrekken. Hij krijgt alle ruimte om naar zijn eigen inzicht invulling te geven aan zijn leven. Zijn plan mislukt. Hij ziet in dat hij niet meer waard is de zoon van zijn Vader te zijn. Hij wil terugkeren als zijn dagloner. De Vader is en denkt 
 
anders dan zijn zoon. Hij blijft uitzien naar zijn zoon. Hij snelt hem tegemoet. Valt hem om de hals en herstelt hem in zijn waardigheid van zoon zijn. Vol vreugde, met dankbaarheid. Hij wil dat zijn zoon leeft. Door zijn Vader te verlaten was hij dood, maar door terug te komen leeft hij weer. Rembrandt heeft het geweldig uitgeschilderd. Kijk naar dit schilderij en mediteer erbij. Het gaat over zonde en vergeving. De barmhartige Vader vergeeft de zonden en alleen door die vergeving is er weer leven mogelijk. Jezus laat ons weten dat wij niet bang moeten zijn onze zonden te belijden. Weet dat Mijn Vader in de Hemel barmhartig is. 
 
Een mens is geneigd om de zonden die hij of zij heeft begaan te veronachtzamen, of zelfs te ontkennen. Het zal zo erg wel niet zijn houdt men zichzelf voor. Ook wil men er niet over spreken. Natuurlijk weet men wat er mis is gegaan, maar men denkt, ik moet er maar mee leven alsof de zonden er niet zijn. Dit wegstoppen van zonden kan veel levensvreugde wegnemen. Het kan mensen verstillen en zelfs verbitteren. Het is heilzaam niet te blijven zitten in het kwaad. Erkenning is het eerste. Wees eerlijk tegenover jezelf. Als tweede is het goed er spijt over te hebben. Beween je zonden. Een verdere stap is terug te gaan naar de barmhartige Vader. Belijd je zonden in een biecht. Betoon berouw. Verbeter je leven. De priester mag als dienstknecht van de barmhartige Vader je vrij spreken van zonden. Hij doet dat met een formule die als volgt luidt: 
 
"God, de barmhartige Vader, heeft de wereld met zich verzoend door de dood en de verrijzenis van zijn Zoon, en de Heilige Geest uitgestort tot vergeving van de zonden; Hij schenke u door het dienstwerk van de Kerk vrijspraak en vrede. En ik ontsla u van uw zonden in de naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest." 
 
De verloren zoon uit het Evangelie heeft niet hoeven twijfelen aan zijn genezing. Niet een mens stelde hem gerust. Neen, de Vader, God, herstelde zijn leven. Bij God gaat de vergeving heel diep. Een mens wordt als het ware herschapen. Zijn oorspronkelijke onschuld wordt hersteld. Wanneer je dit mag beleven is dankbaarheid een reactie die vrij opwelt uit het hart. Mensen die God als de barmhartige Vader kennen zullen dan ook dankbare kinderen van God zijn. Zij zullen blij samenkomen in de Kerk en graag hun leven in dienst stellen van de samenleving. Het maakt hen eenvoudig. Het zou mooi zijn wanneer meer mensen de kracht van het sacrament van verzoening zouden hervinden. 
 
 
Mgr. A.L.M. Hurkmans,
Bisschop van 's-Hertogenbosch.