Over het schisma van Engeland. Deel I

Verschenen in POSITIEF nr. 452 – MEI 2015

Op 6 juli 2015 is het 480 jaar geleden dat Thomas More werd onthoofd
 
Wij lezen in een in het leder gebonden boekje over het schisma van Engeland. Het werkje werd reeds gedrukt en uitgegeven in het jaar 1623 . De inhoud behandelt grotendeels het schisma van Engeland. Wij krijgen een berichtgeving uit een tijdsperiode die zeer dichtbij de gebeurtenissen is gesitueerd. Daarom is het klein ding uitermate interessant, want de behandelde geschiedenis is geschreven door een toenmalige tijdsgenoot of op basis van vernomen informatie komende uit getuigenissen van ooggetuigen of leeftijdsgenoten.
 
Wij geven u graag eerst enkele bijzonderheden uit het voorwoord van dat boekje.
 
Sint-Gregorius de Grote zond benedictijnen naar het land om de inwoners te bekeren. Zij slaagden erin zelfs de koning van Kent, Ethelberg, te dopen en van dan af tot het vijfentwintigste regeringsjaar van Hendrik VIII, hetzij gedurende bijna duizend jaren, erkende Engeland slechts het Rooms - Katholicisme. De verhouding was altijd zo goed dat de koningen jaarlijks een gift ter ere van St.-Petrus betaalden om hun erkentelijkheid aan de Heilige Stoel te ondersteunen. In de volksmond sprak men van de St.-Pieterspenning.
 
Maar Hendrik VIII veranderde van geloof, stond op tegen de Paus, hoewel Engeland de goede naam droeg van Fille aînée de l'Eglise, voor de gehoorzaamheid die het al die jaren had bewezen .
 
Over die verandering zal de inhoud van het boekje handelen.
 
Arthur, de oudere broer van Hendrik VIII, huwde Catharina van Aragon, dochter van Ferdinand en Isabella, koning van Spanje, maar zijn zwakheid was zo erg dat de minste overspanning zijn dood tot gevolg had. Die zwakheid verhinderde hem om het huwelijk te voltrekken.
 
Na het overlijden van Arthur huwde Hendrik diens weduwe, na dispensatie te hebben gekregen van de Paus die zijn toestemming gaf om een duurzame vrede met Spanje op te bouwen. Na twintig jaar huwelijk en werkelijk echtelijke eenheid, verstootte Hendrik Catharina, onder het voorwendsel dat zij met zijn broer was gehuwd geweest, maar in werkelijkheid was het om met Anna Boleyn te trouwen voor wie hij een sterke passie ontwikkelde. Zij was de dochter van een van zijn minnaressen en zuster van een andere. Velen waren ervan overtuigd dat Anna Boleyn, zoals de toespelingen de ronde deden, zijn eigen dochter was.
 
Het was dus om Anna te huwen dat hij Catharina verstootte en wat hem scheidde van de Roomse Paus. Hij verliet echter onze aanhang niet om Luther of Zwingli of een andere oude ketter te volgen. Hij vormde een nieuwe religie waarvan hij het hoofd was op aarde. Anna Boleyn gedroeg zich niet heel wijs, noch voor noch na haar huwelijk : haar eigen broer werd ervan beschuldigd met haar een beschamende verhouding te hebben onderhouden en in haar hart volgde zij de Lutherse godsdienst.
 
Tenslotte was Thomas Boleyn, die doorging voor haar vader, een van de rechters die haar voor overspel en incest veroordeelde en zij werd op bevel van haar man onthoofd.
 
Uiteindelijk is de protestantse godsdienst gesticht op de schijnheiligheid van Hendrik, die door gewetenswroeging hem aanzette om Catharina te verstoten. Hij is bovendien gesticht op een dubbele incest, want men zou niet kunnen ontkennen dat Hendrik een incest had bedreven door de dochter te huwen van zijn minnares of van een dame die hij onderhield. Trouwens Anna kon alleen maar doorgaan voor een bloedschendende na de vrijpostigheden die ze haar broer had toegestaan. Het is dus op deze slechte fundamenten dat het schisma in Engeland zich ontwikkelde onder de regeringen van Hendrik, Edward en Elisabeth.
 
Deze twee laatste gooiden alle kerkelijke beschikkingen die Hendrik had gemaakt van de baan, sinds hij zichzelf de hoedanigheid van Onovertrefbaar Hoofd van de anglicaanse kerk had aangematigd. Zij introduceerden zelfs een ander evangelie.
 
Maar als men deze geschiedenis niet leest kan men de wonderen die God heeft bewerkt in Engeland om de geesten van de nakomelingen tot het geloof van hun vaderen terug te brengen, niet kennen of begrijpen. Men zal in dit verhaal een uitnemende nieuwigheid vergezeld van veel goed geloof terugvinden, want we hebben niets geschreven dat niet in de publieke akten voorkomt of uit goede herinneringen werd gehaald die uit niet-betrouwbare bron zouden zijn genomen, of waarvan wij zelf geen ooggetuigen waren. (Einde voorwoord)
 
Wij kiezen nu een passage uit het werkje die ons het meeste aanbelangt om hierna te laten volgen.
 
In die zalige tijd van het jaar 1500 vatte men de huwelijksvoorbereidselen aan van Arthur, oudste zoon van Hendrik VII, koning van Engeland , met Catharina, dochter van Ferdinand en Isabella, katholieke koning en koningin. Het werd het volgend jaar gesloten en plechtig gevierd te Londen in de St.-Pauluskerk op 14 november 1501. De gehuwden werden met de gebruikelijke plechtigheden in het bed gelegd. Maar de prins was nog maar 15 jaar en was ongesteld wegens een langzame koorts die hem zelfs tot vijf maanden na zijn huwelijk parten zou spelen. Op aanraden van de dokters gaf de koning opdracht een vrouw van leeftijd en van onbesproken deugden te doen slapen met de twee jonge mensen om te beletten dat ze zich aan de laatste vrijheden zouden overgeven.
 
Na de dood van Arthur liet de koning het voorstel aan Ferdinand en Isabella overmaken om Catharina met zijn tweede zoon, broer van Arthur, te huwen, hoewel deze slechts twaalf jaar was. Zij stemden daarin toe na een langdurige deliberatie en op voorwaarde dat men een dispensatie van de Paus kon bekomen. De zaak werd lang onderzocht door de theologen en wetdeskundigen van beide koninkrijken die niets konden vinden wat tegengesteld aan de wet zou wezen en ook niet aan de publieke eerlijkheid . De ambassadeurs van de twee koningen maakten het voorstel eerst over aan Alexander VI en nadien aan Pius III . Maar beide pausen stierven voor een besluit in deze zaak werd genomen. Julius Il, hun opvolger, besloot na interpellatie van de meest onderlegde lieden te Rome, dat voor de onderhavige zaak van die aard, waar het om het welzijn van het volk ging, en om de vrede tussen de twee naties, men over de gewone wet heen moest stappen en gaf toestemming tot het huwelijk.
 
De theologen hadden hun redeneringen versterkt door verschillende passages die uit de Schrift werden genomen en ook uit geschriften van de heilige kerkvaders en niemand kon deze waarheid tegenspreken. Men gaf Hendrik en Catharina ten huwelijk ( 1504) , maar de jonge leeftijd van de prins deed de huwelijksviering uitstellen.
 
Echter stierven Isabella, moeder van Catharina, en Hendrik VII, de een in Engeland, de andere in Spanje.
 
Hendrik VIII, verheven en kroonprins, die de leeftijd van achttien had bereikt, liet publiekelijk en bij voorkeur door de grootste heren van het koninkrijk, de dispensatie door de Paus verleend, voorlezen. Niemand vond er een probleem in en op oordeel van zijn Raad huwde hij met Catharina, hoewel die eerder tegengesteld had getuigd , als afkerig van dit huwelijk.
 
Op het daaropvolgend feest van St.-Johannes (1509) werd hij samen met zijn vrouw gekroond in de beroemde Westminster abdij van de benedictijner orde.
 
Hendrik kreeg drie zonen en twee dochters van Catharina: de oudste die zoals zijn vader Hendrik heette stierf op negen maanden. Al de andere kinderen stierven eveneens op jonge leeftijd. Enkel Mary overleefde haar vader en haar moeder. Zij kwam ter wereld op 18 februari 1515.
 
De zeden en de leeftijd van Hendrik en Catharina waren helemaal niet gelijklopend. Zij was vijf jaar ouder dan haar man, maar ze overtrof hem ruimschoots in de deugd. Catharina stond om middernacht op om aan het goddelijk officie deel te nemen. Om vijf uur verliet ze het bed, zij nam slechts weinig tijd om zich aan te kleden, want zij beschouwde dat als verloren tijd. Onder haar kleed droeg ze het habijt van de Derde Orde van Sint-Franciscus. Zij vastte alle vrijdagen en zaterdagen en op de vooravonden van de feestdagen voor de H. Maagd at ze alleen brood en dronk uitsluitend water. De woensdagen en vrijdagen biechtte ze en elke zondag ging ze te communie. Dagelijks bad ze de officie voor de Maagd. Zij bleef gedurende zes uren in de kerk. Na het middageten liet zij zich gedurende twee uren voorlezen uit de heiligenlevens in aanwezigheid van de meisjes die haar moesten dienen. Nadien keerde ze terug naar de kerk waar ze bleef tot het avondmaal. Zij was heel sober en ze bad alleen geknield op de ruwe steen zonder marmer.
 
Moest een zo deugdzame prinses met zo'n droefenis worden gekweld , terwijl de geur van haar deugden zich verspreidde over heel de christelijke wereld ?
 
Ondertussen stortte Hendrik zich in zijn losbandigheden. Hij onderhield twee of drie dienstmeisjes van de koningin. Hij kreeg een zoon bij Elisabeth Blunte die hertog van Richmond werd genoemd. Hendrik stond in bewondering voor de deugdzaamheid van zijn vrouw, maar hij liet zichzelf meeslepen door wellust. Zijn dochter, Mary, liet hij de titel voeren van prinses van Wales en gaf haar als gouvernante, Margaretha, nicht van Edward IV, dochter van zijn broer en moeder van Renaut Polus. Het prinsbisdom Wales heeft zijn eigen taal die weinig bekend is in de rest van Engeland. (Die inwoners waren oud-Bretoenen.)
 
De inwoners van die streek zijn de eersten die het eiland overmeesterden en die het de naam Groot-Brittannië deden noemen. De Angelsaksers, volk uit Duitsland, die naar dit land werden geroepen om het te verdedigen, keerden zich tegen hen die hun ter hulp hadden geroepen. Ze onderwierpen ze en zoals de Duitsers de vreemdelingen Bretoenen noemden om zich afzijdig te houden van de overwonnen Bretoenen, noemden zij ze tevens Bretoenen (Welsh) d.w.z. vreemd volk, dus niet Duits (Angelsaksers).
 
Het bestuur van deze provincie noemt zich geen vermoedelijk erfgenaam van de kroon. De prins van Wales is in Engeland wat de Roomse koning is in Spanje en wat de kroonprins is in Frankrijk.
 
Mary werd naar dit land gezonden dat zich uitstrekte over het westen van het eiland en dat vier diocesen omsloot.
 
De prinses had haar Raad, een woonst en zij bestuurde het land oppermachtig. Verschillende prinsen uit de omgeving trachten haar tot het huwelijk te nodigen, o.a. Jacob V, koning van Schotland en keizer Karel V, die haar zelfs Vlaanderen als geschenk aanbood. François I, koning van Frankrijk vroeg haar hand voor de kroonprins of voor de Hertog van Orléans, zijn tweede zoon. Maar Hendrik had die voorstellen geweigerd wegens de jonge leeftijd van deze twee prinsen. François had haar voor zichzelf gevraagd, wat Hendrik had toegestaan indien Karel niet prompt de Paus in vrijheid zou stellen, bij gebreke waarvan het plan van de koning van Engeland was om zich met Frankrijk te verenigen en de oorlog te verklaren . Uiteindelijk werd Mary onder zekere voorwaarden toegewezen aan de kroonprins . De overeenkomst werd te Greenwich in Engeland bekrachtigd. Vervolgens werd de bisschop van Ely naar Frankrijk afgevaardigd die daar een mooie uiteenzetting gaf over het onderwerp van deze verloving ten overstaan van François I.
 
Wat wil zeggen dat de christelijke prinsen nooit het huwelijk van Hendrik en Catharina in twijfel zouden trekken, vervolgens dat ze voor hun dochter zo ijverig streefden dat ze haar beschouwden als erfgename van een zo machtig koninkrijk.
 
Keren we terug naar Hendrik.
 
Zoals er niets opgewassen was tegen de lichtzinnigheid en de losbandigheid van Hendrik tenzij de zedigheid en de deftigheid van Catharina, kreeg hij gemakkelijk een afkeer van een vrouw die indruiste tegen zijn humeur. Aan het hof viel deze afkeer snel op. Thomas Wolsey , ambitieus en gehard, meer geneigd tot de ontucht dan tot de deugd , liet geen kans ongemoeid om zich in de goede gunsten van Hendrik te werken en om slechte diensten aan de koningin te bewijzen. Wolsey was van een lage en verachtelijke afkomst. Hij introduceerde zich aan het hof en was eerst geestelijke van de koninklijke kapel en uiteindelijk groot aalmoezenier, door de gunst van Richard, bisschop van Winton. Hendrik had zich meester gemaakt van Doornik in Vlaanderen en Wolsey werd er bisschop en hij bekwam er van de koning alle opbrengsten. Enige tijd later kreeg hij het bisdom Lincoln, dan dat van Durham en vervolgens dat van Winton en tegelijk het aartsbisdom York.
 
Hij bezat beide laatste tezelfdertijd, wat een grote bron van inkomsten betekende. Tot slot werd hij kanselier, kardinaal - legaat (à latere), voor heel het koninkrijk van Engeland. Voeg daarbij de toelagen die hij trok van de Franse koning, van de keizer, van meerdere rijke abdijen, want hij had er van alle kanten en als toppunt van geluk, was hij de absolute meester van de koninklijke geest, die over niets beschikte zonder zijn advies.
 
Nochtans waren al die belangen niet in staat om zijn ambitie te verzadigen. Hij dacht er slechts over om zich het pauselijk ambt te veroveren. De keizer had zijn plan ontdekt en hij zou zich vastberaden van hem ontdoen. Hij flatteerde die ambitieuze geest met meer fijnheid dan vrijgevigheid. Hij schreef hem vaak met de hand en zou niet nalaten te ondertekenen met Uw zoon en Uw neef. Hij beloofde hem zelfs dat, als hij hetzelfde deed, de strijdkrachten van zijn meester met de zijnen te verenigen om Frankrijk aan te vallen, hij hem op de Stoel van Sint-Petrus zou doen plaats nemen na de dood van Leo X.
 
Wolsey deed onmiddellijk wat de keizer had gevraagd, maar hoewel de keizer hem aan zijn woord hield, bevoordeelde hij tegenovergesteld uit alle macht de verkiezing van Adrianus VI . Nochtans deed het gerucht even daarvoor in Italië de ronde dat Wolsey paus was geworden. Hij simuleerde nochtans tot aan de dood van Adrianus, wanneer hij wist dat de keizer hem openlijk geen woord gaf. Sinds de gevangenneming van François I, na de veldslag van Pavia en de gevangenzetting van zijn kinderen in Spanje, schreef hij hem slechts zelden, zelfs met een vreemde hand en zonder andere ondertekening dan met Karel. Aldus klaarden de gevoelens van Wolsey op en hij nam afstand van de belangen van de keizer om meer gevolg te geven aan die van de koning van Frankrijk.
 
Wolsey wist hoe weinig eerbied Hendrik nog koesterde voor Catharina en hoe vijandig deze prinses was ten opzichte van zijn ambitie, sloeg een voordelige slag thuis voor zijn fortuin, aangenaam voor zijn meester, nadelig voor Catherina en bijzonder gevoelig voor de keizer. Hij liet Jean Longland, bisschop van Lincoln en biechtvader van Hendrik verstaan, hoe belangrijk het heil van de koning voor hem was. Hij meende dat een zaak van zo'n groot belang niet verborgen mocht blijven voor een man aan wie de koning geen geheimen zou onthouden. Tenslotte was hij van oordeel dat het huwelijk tussen Hendrik en Catharina niet geldig was. Hij deelde hem ook de redenen mee. Longland geloofde dat Wolsey ernstig meende wat hij zegde. Hij durfde zich niet verzetten tegen een man van zulke kredietwaardigheid in een zaak die de Prins heel zeker bevoordeelde, zo antwoordde hij de kardinaal en dat zijne majesteit op de hoogte moest worden gebracht.
 
De kardinaal belastte hem met die opdracht terwijl hij daarover al iets aan de koning had losgelaten. Deze zegde hem op zijn tellen te letten om opnieuw een afgedane zaak op te rakelen.
Longland, biechtvader van Hendrik, werd drie dagen later door Wolsey bij de koning aanbevolen en hij smeekte zijne majesteit om minstens toe te laten dat de zaak werd onderzocht. De koning stemde erin toe.
Wolsey voegde er nog aan toe : Dat in Frankrijk er een heel mooie prinses was, zuster van de koning en weduwe van de hertog van Alençon. Dat zijne majesteit geen waardiger keuze zou kunnen maken. Wij zullen daarover later opnieuw spreken, zegde de koning, laten we vooral het geheim bewaren, uit vrees dat het niet alleen handelde om zijn eer, indien de zaak onbezonnen ruchtbaar zou worden gemaakt.
 
Hij had zijn plan gemaakt en hij wist dat hij haar in de plaats van Catherina zou stellen.
 
Terwijl iedereen had beloofd de zaak geheim te houden, dacht de koning alleen maar aan zijn scheiding. Hij onderzocht zorgvuldig met zijn theologen de passages van Leviticus en Deuteronomium terwijl hij alle woorden van de dispensatie voor zijn huwelijk afwoog.
 
Na ongeveer een jaar van dit vruchteloos werk, zonder redenen van nietigheid te vinden t.o.v. de Bul van Julius Il, welke bevestigd werd door een andere Bul, verkregen van Ferdinand, waarin alles netjes en helder was uiteengezet, bevonden de koning en zijn raad zich genoodzaakt de onderneming te staken.
 
De zaak zou daarbij gebleven zijn indien Wolsey niet bleef aandringen, terwijl de koning zijn afkeer voor Catharina en zijn liefde voor Anna Boleyn liet gelden.
 
Deze twee redenen voedden telkens zijn hoop en lieten hem het gemak vinden van zijn scheiding.
 
Bovenop deze evenementen kwamen er ambassadeurs vanwege François I die het huwelijk voorstelden van de hertog van Orléans, tweede kind van Frankrijk, met Mary, prinses van Wales, hoewel ze reeds was beloofd aan de kroonprins. De bisschop van Tarbes was een van de ambassadeurs. De koning beval Wolsey aan deze prelaat de poging mee te delen die reeds werd genomen om zijn huwelijk te verbreken. Maar het hem melden als een gepassioneerde verdediger van Frankrijk, zonder dat de koning aan het gesprek deelnam. Hij moest hem meedelen dat indien dit huwelijk kon worden verbroken, Hendrik zonder twijfel de zuster van François I zou huwen.
 
Wolsey zou aantonen dat: Deze zaak niet door een Engelsman kon worden voorgesteld, want hoe zou dat wel overkomen wanneer een onderdaan de geldigheid van het huwelijk van zijn koning in twijfel zou trekken?
 
Welke woede zou die zich op de hals jagen na zo een grove onbeschaamdheid ? Dat het beter ware dat de bisschop deze taak op zich nam in het belang van zijn prins en van beide koninkrijken.
 
De bisschop vond het voorstel redelijk en na erover te hebben beraadslaagd met zijn collega's, zegde hij in volle raadsvergadering en in tegenwoordigheid van Hendrik:
 
Dat het een bekende waarheid was dat de vrede het grootste goed was dat Frankrijk en Engeland kon te beurt vallen. Dat men om die te bereiken het huwelijk van de hertog van Orléans met de prinses van Wales was voorgesteld, waardoor beide staten belangrijke voordelen zouden verwerven. Maar dat, als men hem liet uitleggen, hij een zekerder voorstel had om dit geluk waar te maken en waarom, verklaarde hij, sinds hij zich tot christenen richtte, wijze mensen, die het publiek welzijn op de eerste plaats deden komen, voor enig andere beschouwing. Dat het beter ware dat volwassen mensen zouden huwen in plaats van kinderen en koningen, dan eenvoudige prinsen. Dat in Frankrijk de weduwe van de hertog van Alençon een echtgenoot verwachtte, nog groter door de deugd dan door de koninklijke afkomst. Dat met alle respect die aan zijne majesteit waardig was, hij de vrijheid nam om hem voor te stellen, volgens zijn mening en die van de meest bekwame theologen, dat er nietigheden in zijn huwelijk waren. Dat de deugd en de afkomst van koningin Catharina werkelijk uitnemend waren, maar gehuwd geweest met zijn broer, hij in geweten niet geloofde dat hij dat kon verdedigen tegen het uitdrukkelijk verbod van God. Dat de Engelsen en de Fransen eenzelfde evangelie erkenden, ook hetzelfde dachten over zijn huwelijk, maar dat de Engelsen zwegen uit respect, zijn bevel afwachtten om te spreken.
 
Dat de onderdanen meer gereserveerd waren op deze manier dan de vreemdelingen, die ernstig de slechte adviezen afkeurden die hem dit huwelijk deden ondernemen. Dat, als hij gewetensvol zou handelen, hij de weduwe van zijn broer niet kon huwen. Zijne majesteit kon zijn ogen laten vallen op de zuster van de zeer christelijke koning door de heilige verbintenis van het huwelijk, voor altijd een goede en vaste vrede tussen de twee grote koninkrijken zou uitbouwen. Dat zijne majesteit de moeite zou nemen om het voorstel dat hij maakte te overwegen. Dat voor hem, de weldaad om dit te hebben voorgesteld, veel eer en nut zou opleveren.
 
Hendrik deed alsof hij zeer verbaasd was, zelfs boos over de nieuwheid van deze toespraak. Nochtans, aangezien het in deze zaak om zijn eer en zijn heil ging, nam hij de tijd om erover na te denken.
 
De bisschop van Tarbes keerde prompt terug naar Frankrijk om daar als eerste een zo goed nieuws te brengen.
 
De geruchten verspreidden zich in Engeland. Het volk belaadde de ambassadeurs van de zeer christelijke koning en het plan van Hendrik met vervloekingen, want niemand twijfelde eraan dat hij de auteur was van zo een voorstel.
 
Nochtans kwam het bericht dat de hertog van Bourgondië de stad Rome had ingenomen, dat alles werd geplunderd, dat de soldaat geen enkel respect had opgebracht voor de kerken, noch voor de heilige zaken, dat zelfs de Paus was belegerd of gevangen was gezet . Dat naar waarheid de hertog zijn valsheid had bekocht met de dood.
 
Wolsey nam deze gelegenheid te baat om zijn meester aan te sporen om zich tot de H. Vader te richten. Hij zegde hem: Dat het een middel was om de roemrijke naam van de verdediger van het geloof te winnen, de naam die de Paus hem had toebedeeld en ook zijn opvolgers, op basis van het boek waarin hij zo geleerd de Kerk had verdedigd tegen de ketterij van Luther . Dat hij daarmee voor altijd de welwillendheid van de Paus had gewonnen, welwillendheid die nodig zou wezen voor zijn scheiding. Dat hij daarmee ook de vriendschap van de Franse koning en zijn kinderen had gewonnen, door ze uit de handen van de keizer te trekken.
 
De koning, overtuigd door de woorden van de kardinaal, zond hem naar Frankrijk met driehonderd duizend ecu.
 
Hij nam twee collega's met hem mee die slechts wat algemene instructies kregen. Wolsey kende het geheim: hij moest de scheiding van Hendrik en Catharina bewerken en het huwelijk van Hendrik met de hertogin van Alençon en de vrijheid van de Franse kinderen die de keizer gevangen hield in Spanje.
 
Wolsey zette zijn reis in met een talrijk gevolg. In Calais aangekomen ontving hij met de koerier van de koning een bijzonder bevel om helemaal niet te spreken over zijn huwelijk met de hertogin van Alençon, want hij had besloten Anna Boleyn te huwen, indien hij kon scheiden van Catharina. Deze wijziging brak de voorzieningen van de kardinaal, die de scheiding maar had aangeraden om de vriendschap van François I te winnen door het huwelijk met zijn zuster.
 
Hij was niet op de hoogte van zijn sterke liefde voor Anna Boleyn, maar hij veronderstelde dat dit meisje hem voldoening kon schenken als minnares, zonder te streven naar de kwaliteiten van koningin, naar het voorbeeld van zijn moeder en zijn zuster die niet minder ambitie hadden gekoesterd.
 
Anna Boleyn was de dochter van de vrouw van Thomas Boleyn, Ridder van de Orde. Zij werd geboren in Engeland twee jaar na het vertrek van Thomas Boleyn. Aldus kon zij zijn dochter niet zijn.
 
Want Hendrik die verliefd was op de vrouw van Thomas Boleyn had deze als banneling naar Frankrijk afgevaardigd met de specifieke taak van ambassadeur, zodat hij vrijer kon handelen met zijn minnares.
 
Na twee jaar van afwezigheid vernam Thomas Boleyn het slecht gedrag van zijn vrouw. Hij liet haar oproepen door de Officiaal van Canterbury voor overspel en hij vroeg de scheiding. Deze vrouw bracht de koning op de hoogte die onmiddellijk de Markies van Dorchester naar Boleyn zond om hem vanwege hemzelf te bevelen zijn vervolgingen te staken, zijn vrouw te vergeven en ze onder zijn goede bescherming te nemen. Hoewel Boleyn de woede van de prins over zich kon halen, gehoorzaamde hij zijn bevel niet, tenzij zijn vrouw hem zou bevestigen dat de koning vader was van het jongste meisje dat ze had gebaard. Daarop wierp ze zich aan zijn voeten, vroeg hem om vergeving en verzekerde hem van haar trouw voor de toekomst.
 
De markies van Dorchester en andere eerbiedwaardige personen smeekten hem zoals zijn vrouw. Boleyn stemde toe en deed Anna als zijn dochter opvoeden.
 
Boleyn had al een dochter in zijn huwelijk gekregen: Mary. De koning die nogal vaak bij de moeder verbleef, had ze ook naar zijn believen gevonden en maakte haar ook tot zijn minnares. Het hof van Hendrik was voorzien van niet anders dan aan het spel verslaafden, verleiders, heiligschenders, zelfs ketters. François Brian, Ridder van de Orde en van het huis Boleyn, was een gewetenloze man. De koning vroeg hem eens: of het een groot kwaad was zowel de moeder als de dochter te onderhouden? Het was, antwoordde Brian, alsof men de kip en het kuiken zou eten. (dubbele betekenis: de schat en de schattebout)
 
De koning vond dit antwoord heel aangenaam en zegde hem: Om deze zet , Brian, neem ik u als mijn eeuwige vicaris. Brian was voor zijn onbeschoftheid bekend en men noemde hem sindsdien ook de eeuwige groot-vicaris van de koning.
 
Nadat Hendrik zowel de moeder als de oudste dochter had verleid werd hij ook verliefd op Anna Boleyn, de jongste.
 
Zij was een brunette, had een mooie taille, een ovaal aangezicht, een witte tint met wat bleke kleuren, een slecht geplaatste tand in het bovengebit en zes vingers aan de rechterhand . Zij verborg een vervorming van een tumor in de keel door een halsband met een aardbei erop. Alle hofdames bootsten haar na door eenzelfde versiering te dragen: een verdikking van de keel.
 
Voor het overige was Anna Boleyn goed gevormd en had ze een mooie mond. vrolijk in de conversatie en ze speelde luit beter dan gelijk welk ander meisje van haar tijd. Ze danste met een niet geëvenaarde gratie, ze vond dagelijks andere modes uit, kleedde zich zo opvallend mooi dat ze als model diende voor het hele hof.
 
De zielskwaliteiten kwamen helemaal niet overeen met die van het lichaam. Ze was ijdel, ambitieus, koket, als vijftienjarige werd ze verleid door de huismeester en door de aalmoezenier van Thomas Boleyn. Vervolgens stuurde men haar naar Frankrijk bij een adellijke heer die haar in grote deugdelijkheid opvoedde. Men merkte haar later op aan het hof waar zij zich met zo weinig schaamte gedroeg dat ze gewoonweg de hakkenei van Engeland werd genoemd. (hakkenei = huurpaard)
 
François I maakte ook gebruik van haar gewilligheid en ze werd van toen af genoemd:
 
"la mule du roi" (het vrouwelijk muildier van de koning).
 
Tenslotte, opdat er een verband zou blijken tussen haar religiositeit en haar zeden, klampte ze de ketterij van Luther aan. Zij was nochtans aanwezig in de Mis, zoals de andere katholieken, want de Franse koning en het hele hof zouden het slecht hebben gevonden als ze anders zou doen.
 
Eens ze opnieuw in Frankrijk was werd ze bij de koningin geplaatst. De koning liet er geen gras over groeien om haar te beminnen. Anna was niet onwetend van de plannen van Wolsey noch van de afkeer van Hendrik voor zijn vrouw, noch van de lichtzinnigheid van de prins met zijn geliefden, want ze had weet van de vreemde voorvallen en ze beschikte over huispersoneel dat haar voldoende inlichtte.
 
Zij besloot haar voordeel te halen uit het ongeluk van anderen en om het onbestendig humeur van de koning te bestendigen. Hoe meer hij haar verkoos, hoe meer zij hem tegen zijn plicht opzette, die keuze had ze gemaakt omdat ze dat volledig van een echtgenoot verwachtte. Voor alle andere gunsten die ze eerlijkheidshalve kon toestaan, was ze hem nogal vrijgevig. Door haar kunstigheden die hem een goede indruk van haar deugdzaamheid hadden gegeven, palmde ze hem zodanig in dat hij besloot haar te huwen.
 
Dit gerucht deed de ronde in Frankrijk en daar zegden allen eveneens dat de koning van Engeland de muilezelin van de koning zou huwen.
 
Thomas Boleyn was toen ambassadeur aan het hof van François I, samen met de ridder Antoine Brun. Zodra hij het bericht van de verliefdheid van Hendrik en zijn plan had vernomen, ging hij  overijld te werk en zonder de toestemming van de koning begaf hij zich naar Engeland. Hij meende dat zijn leven er kon van afhangen als iemand anders dan hemzelf de koning de afkomst van Anna Boleyn zou bekend maken. Hij ontmoette Norois Chambellan en smeekte hem om zijn reis bij de koning te doen goedkeuren en voor hem een geheime audiëntie te bewerken. Eens die verkregen vertelde hij de prins wat er destijds was gebeurd, tijdens zijn gezantschap in Frankrijk. Dat tijdens zijn afwezigheid zijn vrouw was bevallen van Anna Boleyn, dat om die reden hij haar had willen verstoten, dat hij het zou gedaan hebben zonder het bevel van zijne majesteit, die hem had bevolen haar te vergeven, wat hij ook deed, nadat zijn vrouw hem had bekend dat de koning vader was van zijn laatste dochter . Hendrik beval hem te zwijgen. Dat te veel mannen van de goede diensten van zijn vrouw hadden gebruik gemaakt om te weten wie de ware vader van Anna Boleyn was. Wat er ook van weze, hij wilde haar huwen en dat hij aan niemand meer mocht vertellen wat hij hem nu had gezegd.
 
Daarop verliet de koning hem lachend, terwijl hij hem geknield liet zitten.
 
Opdat men helemaal niet aan de reden van zijn zo snelle reis zou twijfelen, verspreidde men het gerucht dat Boleyn het portret van de hertogin van Alençon naar de koning had gebracht. Maar die heer en zijn vrouw, die het besluit van de prins hadden doorzien deden niet anders dan hun dochter allerlei raad te geven opdat ze niet door een of andere fout haar fortuin en hun hoop zouden kwijtspelen. Alle rechtschapen en eerbare mannen in Engeland konden zich niet anders dan verbazen over het plan van de koning. Zijn Raad zelf meende dat het zijn plicht was hem te verwittigen in welke overhaaste en onverkwikkelijke zaak hij zich ging storten . En omdat de wereldlijke mensen deze bijzondere zaken aan de theologen overlieten om te beslissen, stelden ze zich tevreden met de koning te spreken over het schaamteloos gedrag van Anna Boleyn , over haar slechte reputatie. Ze informeerden zich zelfs om zich niet zomaar op gewone geruchten te staven.
 
Thomas Viat, een van de belangrijkste hofheren, vreesde trouwens de koning voor de vrijheden die hij met Anna Boleyn had genomen, wetende dat de Raad hem zou inlichten, verscheen voor de Raad en bekende de omgang die hij met dat meisje had gehad in een tijd toen hij er helemaal niet aan dacht dat de koning zou overwegen haar de eer te bewijzen met haar te huwen.
 
De raadsleden die goed op de hoogte waren van het leven van Anna Boleyn wenden zich tot de koning en toonden hem aan : Dat het niet alleen hun plicht was om het leven van de prins te verzekeren, maar ook zorg te besteden voor zijn heil. Zij meenden verplicht te zijn hem te verwittigen. Dat Anna Boleyn overladen was met veel onregelmatigheden die haar onwaardig maakten voor de eer die zijne majesteit haar wilde toebedelen.
 
Daarna lazen ze de verklaring van Viat voor. De koning zweeg enige tijd en na hen bedankt te hebben voor hun ijver, voegde eraan toe : Dat hij ervan overtuigd was dat alles wat ze hem hadden bekend gemaakt onwaarheden waren, naar believen uitgevonden en dat hij overtuigd was van de deugdzaamheid van Anna Boleyn.
 
Viat, kwaad omdat men zo weinig respect voor zijn getuigenis gaf, bood de koning aan toeschouwer te zijn van de gunsten die hij van deze onkuise ontving, want ze was hem volledig verknocht. De hertog van Suffolk sprak erover met de koning , maar deze verwierp het voorstel en zegde dat Viat een onbeschaamde was. De koning deelde de kwaadsprekerij mee aan zijn minnares en Viat werd weggejaagd van het hof. Dat werd zijn geluk, want het zou hem zeker het leven gekost hebben, zoals dat van de andere favorieten van Anna Boleyn, wanneer ze Hendrik van haar divers overspel konden overtuigen.
 
Ondertussen was Wolsey uit zijn ambassade teruggekeerd , waar hij gelukkig was geslaagd , buiten wat hem het meest aan het hart lag: het huwelijk van Hendrik met de hertogin van Alençon. Hier volgen de voornaamste artikelen van het verdrag dat hij met Frankrijk had afgesloten. Dat er altijd vrede zou zijn en samenwerking tussen François en Hendrik. Dat de twee koningen hun krachten zouden verzamelen om oorlog te voeren tegen de keizer in Italië, totdat hij de gevangengenomen Paus zou vrijlaten en de kinderen van Frankrijk zou vrijlaten op rechtvaardige voorwaarden.
Dat Lautrec de troepen van François en die van Engeland zou aanvoeren. Dat Hendrik dertig duizend ecu zou leveren voor de kosten van de oorlog. Na de bekrachtiging van het verdrag overspoelde François Wolsey met prachtige geschenken en raadde hem aan om met spoed Gamber, zijn officiële verslaggever, naar Rome af te vaardigen om de Paus in te lichten wat ze hadden kunnen oplossen te zijner gunste en zijn erkentelijkheid te vragen.
Dat het hem zou plezieren hem als vicaris generaal voor Frankrijk te benoemen, voor Engeland en voor Spanje, ten minste tot men hem uit de gevangenis zou gehaald hebben. François gaf blijk die vraag goed gezind te zijn, maar in stilte verzette hij zich er uit alle macht tegen.
De Paus voelde zich beledigd, hoewel hij door zijn gevangenschap zich verplicht zag zijn zaken met omzichtigheid te behandelen, totdat hij de vrijheid zou weervinden, die hem eindelijk door de keizer werd toegezegd na zeven maanden opsluiting.
 
Redactie
 
Wordt vervolgd.