Synode voor het Gezin: interview met Anca-Maria Cernea

Verschenen in POSITIEF nr. 458 – JANUARI 2016

Anca-Maria Cernea was als Roemeens toehoordster op de Synode voor het Gezin te Rome (05-25.10.2015). Ze komt uit een Grieks-katholieke familie, gevormd om weerstand te bieden tegen het communisme tijdens het regime van dictator Ceausescu. Ze is gehuwd, dokter van het diagnostisch- en behandelingscentrum "Victor-Babes" te Boekarest en voorzitster van de katholieke Roemeense doktersvereniging.
 
Met welke geestesgesteldheid begon u deze Synode? Wat verwachtte u wat betreft de noden van de gezinnen die u omringen of die u ontmoet in het kader van uw beroep?
 
Ik heb het verloop van de Synode 2014 gevolgd, zonder eraan deel te nemen, maar op basis van gepubliceerde teksten en van het uitgewerkte document van waaruit we dit jaar moesten werken, het "Instrumentum Laboris", het werkdocument. Dit laatste was erg verwarrend en gecompliceerd. Het bevatte zelfs zware vergissingen. Zo kwam ik aan in Rome, ongerust over wat zou gebeuren. Ik wachtte af, verwachtte dat de Synode een klare, heldere boodschap zou afleveren die de leer van de Kerk zou herbevestigen. Maar het was niet evident.
 
Dit jaar maakte u deel uit van de toehoorders. Kunt u ons vertellen waaruit uw taak bestond?
 
De synodale vergadering is samengesteld uit synode-Vaders, experten en toehoorders. Er waren 51 toehoorders, verdeeld in 13 "kleinere groepen". Ze hadden de opdracht het werkdocument "Instrumentum Laboris" te bestuderen. Persoonlijk maakte ik deel uit van een Engelssprekende groep. We mochten niet stemmen, maar het was ons toegestaan in de discussies van de groepen tussen te komen. Ook hadden we recht op drie minuten tussenkomst bij de plenaire vergadering van 16 oktober 2015.
 
Kunt u ons zeggen hoe u de sfeer van het werk hebt ervaren en iets meedelen over de algemene organisatie?
 
De sfeer was niet vredig, verre van. Het was een gespannen klimaat: spanning rond de fundamentele, diepe debatten. Kenmerkend was ook het gebrek aan transparantie. Tijdens de eerste dagen waren er meerdere hernemingen van reacties over de procedures die niet goed werden gedefinieerd, namelijk met betrekking tot de benoeming van de 10 officiële verslaggevers. Zij waren belast met het uitwerken van het einddocument. Eveneens dook er twijfel op over het feit of dit document al dan niet zou worden gepubliceerd. Binnen de werkgroepen was ik verrast en geschokt bij het vaststellen dat het verslag van de eerste week niet trouw onze discussies weergaf, toen het geacht werd ze kort te herhalen. Het drukte eerder een persoonlijke mening van de verslaggever uit. Ik zou zeggen dat deze unilaterale manier van presenteren van debatten zich nog op een frappantere wijze heeft geuit in het verslag van het 3de deel. Zelfs als de discussies moeilijk waren - misschien meer dan in andere groepen- werden de verschillende argumenten die men vooruit schoof het grootste stuk van de tijd in rekenschap genomen. En er waren veel kleine gedeeltelijke overwinningen voor wie het traditioneel onderricht van de Kerk verdedigde. Wat betreft de verdeling van onze studie over de drie weken, moet men zeggen dat het werkvolume enorm was.
 
De tweede helft van het document - het belangrijkste, dat de delicaatste punten bevatte, werd maar in enkele dagen tijdens de 3de week bereikt. De erg beladen planning van de dagen liet ook niet altijd toe om voldoende afstand te kunnen nemen. Vooral op het einde van de namiddag waarbij het niet vreemd was dat essentiële onderwerpen werden aangekaart. Ik herinner me een bepaalde namiddag, in het bijzonder twee kardinalen van onze groep. Ze waren tot dan afwezig en maakten deel uit van een groep van tien, die belast was met het opstellen van het project van het eindrelaas. Juist op tijd kwamen ze aan om een punt te behandelen waaraan zij, evenals andere synodale Vaders van Westerse landen, veel belang schenen te hechten: de paragraaf over de homoseksuelen en in het algemeen de manier waarop het document over de homoseksualiteit moest spreken. Op dat moment heb ik kunnen vaststellen dat elke discussie nutteloos was. De meerderheid van deze Vaders die het debat in onze groep domineerden, leken reeds hun standpunt te hebben vastgesteld. Ze waren niet geïnteresseerd om te luisteren naar andere argumenten en leken reeds beslist te hebben dat men absoluut de homoseksuelen zou vermelden in het document van de Synode voor het Gezin. Dit op een positieve manier door enkel maar te zeggen dat ze niet "gediscrimineerd" mochten worden. Toen ik aandrong dat men eveneens de context zou herinneren, de paragraaf over de Catechismus van de katholieke Kerk, die zegt dat homoseksuele daden zonden zijn, legden ze me het zwijgen op - alhoewel ze me in andere discussies hadden toegelaten en me zelfs hadden aangemoedigd me uit te drukken.
 
Een ander moeilijk punt was de taal: het niveau van de taal was ongelijk. Sommige deelnemers verloren nu en dan de draad van de discussie. Ze konden dus niet tussenkomen zoals ze het zouden hebben gewild. Dit probleem speelde ook mee in de ontwikkeling van de Synode. Terwijl de discussies gedurende drie weken verliepen in taalgroepen, werd het eindverslag enkel in het Italiaans aan de synode-Vaders overgemaakt.
Een taal die maar een kwart van hen, 3 van de 13 kleinere groepen, beheerste. In een heel kort uitstel, van donderdagavond 22 oktober tot 13u de volgende dag, dienden ze - om eventuele amendementen te kunnen voorstellen - een complexe tekst te bestuderen in een taal die niet gekend was door de meerderheid. Dit was praktisch onmogelijk! Men kan zich afvragen in welke mate het gebrek aan transparantie en de zo beperkte uitstellen geen deel uitmaakten van een vooraf bepaalde strategie ...
 
U had dus drie minuten om u uit te spreken in de plenaire zitting van 16/10. Uw tussenkomst werd gepubliceerd. Het was een heel krachtige oproep die u deed aan het adres van de Paus en de synode-Vaders. Waarom deze alarmkreet?
 
Het leek me dringend de oproep van de katholieken te laten horen die niet overeenkwamen met de ideologische taal van "Instrumentum laboris" (werkdocument). Vanaf de eerste dagen heb ik in dit werkdocument een taal teruggevonden die me bekend was. Ik leefde in een land met communistisch regime, waaronder mijn familie hard te lijden had. In mijn werkgroep heb ik de aandacht gevestigd op deze woorden, dragers van ideologische concepten, die niets te maken hebben met de taal van het Evangelie. Ze komen uit een ideologie, namelijk het marxisme.
 
Het "Instrumentum laboris" (werkdocument) identificeert niet de echte oorzaken van het kwaad die het gezin vandaag aantast. Naast economische en sociale factoren, moet men vóór alles zien dat de eerste oorzaak van de seksuele en culturele revolutie ideologisch is. Het gaat vooral altijd over het marxisme, het culturele marxisme. Dit ligt in de continuïteit van het klassiek marxisme. Terwijl deze laatste zich aanbiedt om de maatschappij te hertekenen door de omweg van de gewelddadige beroving van de eigendom, gaat vandaag de revolutie verder. Ze maakt aanspraak op het herdefiniëren van het gezin, de seksuele identiteit en de menselijke natuur. Het is een strategie van morele erosie. Nu behoort het toe aan de herders om hun zending overeen te laten komen met het redden van zielen door de vergissingen te herkennen en ze te veroordelen. En niet door ze te integreren in de redevoeringen van de Kerk. Het gaat om een geestelijke strijd. De taak van de Kerk is het identificeren van de vijand en aan te duiden hoe men de vijand moet bestrijden in deze strijd. Bovendien waren er meerdere tussenkomsten, o.a. van Mgr. Fülöp Kocsis, metropolitaan aartsbisschop van Hajdudoroq, voor de katholieken van byzantijnse ritus, en voorzitter van de Hongaarse Kerkraad. Hij onderstreepte duidelijk dat het gaat om een geestelijke strijd. De hedendaagse uitdagingen voor de katholieke gezinnen zijn dezelfde als gisteren, als die waarmee de Kerk in de loop der eeuwen werd geconfronteerd. Deze ideologie noemt zichzelf progressief. Ze is echter niets anders dan een hedendaagse vorm van het oude gnosticisme, van de opstand tegen God en tegen de scheppingsorde van het oude voorstel van de slang, opdat de mens de controle zou overnemen, opdat hij Gods plaats zou innemen. Onze Kerk werd verdrukt door de sovjetbezetting, maar geen enkele van onze tien bisschoppen heeft de de communio met de H. Vader verraden. Onze bisschoppen vroegen de gemeenschap om de wereld, het wereldse niet te volgen. Dit is het wat we op onze beurt vandaag aan Rome vragen. Ziedaar onze alarmkreet. Wanneer de katholieke Kerk zwicht voor de geest van de wereld, zal het zeer moeilijk zijn voor alle andere christenen om eraan te weerstaan.
De Synode is voorbij. Welke uitweg, oplossing bemerkt u, na drie weken werk die u intern en heel intensief beleefde om het geloof te bewaren.
 
Op lange termijn hebben we hoop. We weten dat de Kerk de beloften van Christus heeft en dat de poorten van de hel niet de overhand hebben. Maar zelfs als men weet dat ze niet de overhand zullen hebben, wil dit niet zeggen dat ze de Kerk veel kwaad kunnen doen. Daarom moet men handelen en niet enkel rekenen op een mirakel, op enkel de hulp van de H. Geest, maar ook rekenen op onze gebeden en onze daden om het geloof te bewaren.
 
Op korte termijn lijkt de strijd inderdaad heel moeilijk. Zelfs als er een duidelijke meerderheid van synode-Vaders is geweest die de normale leer van de Kerk hebben verdedigd en die erin slaagden dat wat echt onaanvaardbaar was in het "Instrumentum laboris" (werkdocument) op te heffen, riskeert het einddocument erg verwarrend te zijn. Ik denk dat vanuit deze verwarring geen enkele duidelijke, klare boodschap kan komen. Het zal gemakkelijk zijn het te gebruiken zoals men het wenst. Vooral voor hen die vooraf beraamde plannen hebben. Bij dat alles dient men het hoofd koel te houden en zich niet te laten paaien door illusies.
 
Maria Perrin
Rome.